Gerda Oestreicher-Laqueur

Kennismaking

Gerda Margarethe Laqueur is de oudste dochter van vijf kinderen van Ernst Laqueur en Margarethe Laqueur-Loewenthal. Uit haar dagboeken komt een scherp observerend meisje naar voren, ernstig en liefdevol over haar omgeving, maar tegelijkertijd streng voor zich zelf. Op haar twaalfde blijft zij achter bij haar grootouders in Brieg (Duitsland, na 1945 Brzeg, Polen) om haar middelbare school af te maken, wanneer haar ouders, broers en zusje naar Amsterdam vertrekken om daar te gaan wonen en werken. Na haar eindexamen op haar zestiende komt zij naar Nederland, leert Nederlands en gaat voor het eerst naar een gemengde school, de Handelsschool in Amsterdam aan de Raamgracht. Voor een schuchter en onzeker meisje geen lichte opgave. Na de Handelsschool gaat zij in Groningen Duits studeren.
Uit haar dagboeken en die van haar moeder blijkt dat zij zeer gesteld is op haar vader. Van haar moeder, een mooie, daadkrachtige vrouw, noteert zij veel aanmerkingen op haar zelf. Felix Oestreicher, haar toekomstige echtgenoot, leert zij in 1929 kennen wanneer hij als onderzoeker op het internationaal bekende laboratorium van haar vader in Amsterdam werkt. Eind 1930 trouwt zij in Amsterdam en verhuist vervolgens naar Karlsbad (nu Karlovi Vary, Tsjechië) waar zij bij haar schoonmoeder intrekt. De volgende acht jaar, waarin ook haar drie dochters geboren worden, zijn zeer gelukkig.
In april 1938 vlucht de hele familie naar Amsterdam in de hoop vandaar naar de USA of Zuid-Afrika te kunnen emigreren. Veel is geprobeerd maar niets is tijdig gelukt. Na de Duitse inval en bezetting moet er vaak verhuisd worden. Uiteindelijk dirigeert de Duitse bezetter hen naar Amsterdam. Daar wordt de familie op 1 november 1943 van huis gehaald en in Westerbork geïnterneerd. Omdat ik ziek was, word ik van mijn familie gescheiden en in het Joodse ziekenhuis in Amsterdam afgeleverd. Enige tijd later worden zij vanuit Westerbork doorgestuurd naar Bergen Belsen.

Ik herinner me vooral haar stem, wanneer zij, als wij in bed lagen, Duitse liedjes voor ons zong. Het beeld van mijn moeder is naderhand sterk bijgekleurd door het lezen van haar meisjesdagboeken. Daaruit blijkt dat zij als schoolmeisje goed kon tekenen en zeer geïnteresseerd was in schilderijen. Zij bezoekt musea in Berlijn, Breslau en Amsterdam en noteert haar bevindingen. Ook over toneel, muziek en boeken vertelt zij uitvoerig in haar dagboeken. Maria Goudsblom-Oestreicher (mijn tweelingzusje) heeft haar dagboeken bewerkt. Deze zijn in 2010 gepubliceerd.

Het leven in de kampen wordt in het dagboek van Felix Oestreicher beschreven. Daarin staat hoe ongelukkig en bezorgd zij was en hoe zij probeert goed voor man en kinderen te zorgen. Als zij uiteindelijk in Tröbitz door het Russische leger uit de door Duitsland dolende trein bevrijd wordt, kan zij korte tijd in schone lakens slapen. Zij naait 2 hoofddoekjes en 3 jurkjes van gordijnen in de boerderij waar zij ingekwartierd waren. Eind mei 1945 wordt zij ziek en sterft aan de gevolgen van vlektyfus.
Tot mijn verrassing en vreugde heeft zij evenals mijn vader een eigen graf in Tröbitz, dat ik met mijn zusjes in 1990 heb bezocht.

Biografie Gerda Oestreicher-Laqueur 1906-1945

1906	Gerda Margarethe Laqueur wordt geboren in Heidelberg (Duitsland)
1918	familie vertrekt naar Amsterdam, zij blijft bij haar grootouders
1922	komt voorgoed naar Amsterdam, gaat naar de Handelsschool
1924	gaat in Groningen Duits studeren
1929	leert Felix Oestreicher kennen
1930	huwelijk met Felix Oestreicher
1931-1938	woont in Karlsbad (nu Karlovi Vary, Tsjechië)
1934	geboorte dochter Beate
1936	geboorte van de tweeling Maria en Helli
1938	vlucht met man, kinderen en schoonmoeder naar Nederland
1938-1943	woont in Leiden, Katwijk, Blaricum en tenslotte in Amsterdam
1940	inval van de Duitsers
1943	wordt opgehaald en weggevoerd naar Westerbork
1944	met familie op transport naar Bergen Belsen
1945	wordt bevrijd in Tröbitz, Duitsland
1945	sterft aan vlektyfus in Tröbitz op 31 mei 1945